Si të Kuptoni dhe Zbatoni Ligjin për Prokurimin Publik në Kosovë
Ligji Nr. 04/L‑042 për Prokurimin Publik është themeli ligjor që rregullon mënyrën se si institucionet publike në Kosovë blejnë mallra, shërbime dhe kryejnë punë publike. Ky udhëzues synon të ofrojë një pasqyrë të qartë dhe praktike për aktorët e përfshirë në proces – përfshirë autoritetet kontraktuese, operatorët ekonomikë dhe palët mbikëqyrëse.
1. Kuadri Ligjor
Ligji Nr. 04/L‑042 është miratuar në vitin 2011 dhe ka zëvendësuar ligjet e mëparshme për prokurimin publik. Ai është harmonizuar pjesërisht me acquis communautaire të Bashkimit Evropian. Udhëzimet administrative (si QRK Nr. 03/2017 dhe QRK Nr. 06/2018) e plotësojnë atë duke rregulluar aspektet teknike të procedurave të prokurimit.
Parimet kyçe të ligjit janë:
- Transparenca – të gjitha procedurat të jenë të hapura dhe të dokumentuara.
- Barazia në trajtim – asnjë operator nuk duhet të ketë avantazh të padrejtë.
- Konkurrenca – inkurajimi i pjesëmarrjes sa më të gjerë në tenderë.
- Efiçienca ekonomike – shpenzimi racional i fondeve publike.
2. Aktorët Kryesorë në Sistemin e Prokurimit
- Autoritetet kontraktuese: institucione publike që shpallin dhe zhvillojnë procedurat e prokurimit.
- Operatorët ekonomikë: bizneset ose OJQ-të që aplikojnë për kontrata publike.
- KRPP (Komisioni Rregullativ për Prokurim Publik): organ mbikëqyrës për të siguruar zbatimin korrekt të ligjit.
- OSHP (Organi Shqyrtues i Prokurimit): organ i pavarur për shqyrtimin e ankesave.
3. Procedura e Prokurimit
Procesi i prokurimit publik përbëhet nga disa faza të qarta:
- Planifikimi: autoriteti përgatit planin vjetor të prokurimit.
- Përgatitja e dosjes: përfshin specifikimet teknike, kriteret për përzgjedhje dhe vlerësim.
- Publikimi i njoftimit: njoftimi bëhet në e-prokurimi.rks-gov.net.
- Pranimi dhe hapja e ofertave: bëhet në mënyrë transparente dhe të dokumentuar.
- Vlerësimi i ofertave: sipas kritereve të publikuara.
- Dhënia e kontratës: shpallet fituesi dhe kontrata nënshkruhet.
- Mbikëqyrja e zbatimit: përfshin raportim, auditim dhe kontroll të cilësisë.
4. Llojet e Kontratave Publike
Sipas Ligjit për Prokurim Publik, kontratat ndahen në:
- Kontrata për mallra: furnizim me produkte të ndryshme.
- Kontrata për shërbime: konsulencë, trajnime, auditime etj.
- Kontrata për punë: ndërtim, rikonstruksion, infrastrukturë.
- Kontrata të përbashkëta: përmes bashkëpunimit ndërmjet autoriteteve kontraktuese.
5. Shkeljet dhe Sanksionet
Ligji parashikon masa të ashpra për:
- Shkelje të barazisë së trajtimit
- Korrupsion apo konflikt interesi
- Manipulim me specifikimet teknike
- Ndërhyrje politike në vendime të prokurimit
OSHP ka të drejtë të anulojë një tender ose të urdhërojë rivlerësim të ofertave. Po ashtu, operatorët që shkelin rregullat mund të përjashtohen për disa vite nga pjesëmarrja në tenderë publikë.
6. Përputhshmëria dhe Etika në Prokurimin Publik
Të gjithë pjesëmarrësit në prokurim publik duhet të:
- Respektojnë parimet e integritetit dhe profesionalizmit.
- Shmangin çdo konflikt interesi.
- Njoftojnë menjëherë për çdo shkelje të mundshme.
Ligji gjithashtu kërkon publikimin e kontratave dhe ekzekutimit të tyre në mënyrë transparente për të parandaluar keqpërdorimet.
7. Rekomandime Praktike për Bizneset
- Lexoni me kujdes çdo dosje të tenderit dhe kërkoni sqarime nëse është e paqartë.
- Përgatitni dokumentacionin me korrektësi dhe mos falsifikoni asgjë.
- Përdorni platformën e-prokurimi për të parë tenderët aktivë.
- Monitoroni afatet dhe ruani kopje të të gjitha dokumenteve të dorëzuara.
- Në rast mosmarrëveshjesh, përdorni rrugën ligjore për ankesë në OSHP.
